Meteoroloji Sözlüğü - Meteoroloji Genel Müdürlüğü

FÖN (FOEHN) [i]
Yüksek dağ sıralarının kuytu yamaçlarında yaşayanların yakından bildikleri rüzgar şekli. Dağ yamacından aşağıya doğru esen kuru ve sıcak rüzgar. Herhangi bir hava parseli dağ yamacına tırmanmaya başladığında, kuru adyabatik lapse-rate oranında (100 m.de, 1 °C) soğumaya başlar ve bu soğuma işba/doyma noktasına ulaşılana kadar devam eder. Soğuyan hava parseli yoğunlaşacağından dağın üst taraflarında fön bulutları oluşur ve büyük olasılıkla dağın rüzgara bakan yamaçlarına yağış bırakır. Dağın öbür yamacına geçen rüzgar ise tepeden aşağıya indikçe kuru adyabatik lapse-rate oranında ısınmaya başlar, genleşir ve kurur. Dağın eteklerindeki düzlüklere ulaştığında ise artık kuvvetli, kuru ve sıcak bir rüzgardır. Örneğin, 3000 m.lik bir dağı tırmanmaya başlayan 20 °C sıcaklığında ve % 60 neme sahip olan hava parseli dağın öteki tarafına geçtiğinde sıcaklığı 30 °C 'ye ulaşır ve tamamen kurudur. Fön rüzgarı, genellikle kış aylarında havayı ısıtan, çevredeki kar ve buzu eriten sihirli bir değnek gibidir. Meteorolojide dağ yamacından aşağı doğru esen her türlü rüzgarın fön olarak tanımlanması gibi yanlış bir kullanım vardır. Doğrusu, dağ yamacından aşağıya doğru esen, havayı ısıtan, kar ve buzları eritebilen, sıcak rüzgarlar olması gerekir.

Faydalanabileceğiniz Diğer Sözlükler