Ana Sayfa › Genel › Meteoroloji
İçindekiler
Günümüzde can ve mal kayıplarına neden olan sel ve taşkınların kontrolü, her çeşit su yapısı (baraj, gölet, sulama ve drenaj kanalları, kanalizasyon vb.) tasarımında, taşkın kontrol işlerinin planlama ve projelendirilmesi, mevcut kaynakların optimal kullanımı göz önünde bulundurularak yapılmaktadır. Bu durum yağış değerlerinin güvenilir biçimde toplanması ve geleceğe yönelik doğru biçimde tahmin edilmesi gereğini ortaya çıkarmaktadır.
Türkiye Maksimum Yağışları ve Tekerrür Analizlerinde en az 10 yıl güvenilir gözlemi olan plüviograf (yazıcı yağışölçer) istasyonlarımızın yağış verileri kullanılmaktadır. Yıllık olarak standart zamanlardaki (5, 10, 15, 30 dakika, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 12, 18 ve 24 saat) maksimum yağış değerleri tespit edilir. Yağış-Şiddet-Süre Tekerrür Analizleri yapılarak 2, 5, 10, 25, 50 ve 100 yıllık tekerrür periyotlarında olması muhtemel yağış miktarı hesaplanır. Bu hesaplamalarda; 2 ve 3 parametreli Logaritmik Normal dağılım fonksiyonu (LN2 ve LN3), Gumbel (G), 2 parametreli Gama (G2) ve 3 parametreli Logaritmik Pearson(LP3) olmak üzere 5 farklı istatistiksel dağılım fonksiyonu kullanılmıştır.
Yağışların çeşitli büyüklükleri ve bunların frekansları arasındaki ilişkiyi veren yağış frekans değerleri, diziye en iyi uyan olasılık dağılım fonksiyonları Khi-Kare ve Kolmogrov-Simirnov uygunluk sınamalarından geçirilerek belirlenmiştir. Her istasyon için uygun bir dağılım fonksiyonu kullanılmıştır.
Türkiye’de standart zamanlarda görülen en yüksek yağışlar, 5 dakika için 50,5 mm ile Hopa’da, 24 saatlik sürede ise Marmaris’te 466,3 mm olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de diğer standart zamanlarda görülen en yüksek yağış miktarları Tablo 1. ‘de, Dünya’da görülen en yüksek yağışlar ise Tablo 2. de verilmektedir.
Tablo 1. Türkiye’de Görülen En Yüksek Yağışlar
| Süre | Miktar (mm) | Yer | Tarih |
|---|---|---|---|
| 5 DK. | 50,5 | HOPA | 07.07.1988 |
| 10 DK. | 60.6 | HOPA | 08.07.1988 |
| 15 DK. | 70.7 | HOPA | 09.07.1988 |
| 30 DK. | 90.9 | HOPA | 10.07.1988 |
| 1 SA. | 131.0 | ANTALYA | 03.11.1995 |
| 2 SA. | 180.5 | ANTALYA | 04.11.1995 |
| 3 SA. | 230.9 | MARMARİS | 11.12.1992 |
| 4 SA. | 332.3 | ANTALYA | 04.11.1995 |
| 5 SA. | 374.3 | ANTALYA | 04.11.1995 |
| 6 SA. | 390.3 | ANTALYA | 05.11.1995 |
| 8 SA. | 410.4 | ANTALYA | 06.11.1995 |
| 12 SA. | 428.1 | ANTALYA | 07.11.1995 |
| 18 SA. | 464.8 | MARMARİS | 10-11.12.1992 |
| 24 SA. | 466.3 | MARMARİS | 10-11.12.1992 |
Belirlenen tüm standart zamanlar için, CBS ortamında IDW Spatial Analiz Metodu (ters mesafe ağırlıklı enterpolasyon) kullanılarak, dağılım haritaları oluşturulmuştur.
Şekil 9. 24 Saatlik Maksimum Yağışların Dağılımı Haritası
Şekil 10. 24 Saatlik Maksimum Yağışların 100 Yıllık Tekerrür Analizi Haritası
Tablo 2. Dünya’da Görülen En Yüksek Yağışlar
